Sài Gòn mùa hoa dầu

Tháng Sáu phương Nam, trời Sài Gòn có những ngày mọng nước rồi đổ ập xuống cơn mưa không nguồn không ngọn mênh mang trĩu nặng, có những ngày nắng mật vàng ngọt sóng sánh để cơn gió ngang qua lả lướt trên các ngọn cây cổ thụ, rắc lá điểm xuyết không gian thủy tinh trong veo … Và tháng Sáu, còn để thương để nhớ với bất kỳ ai đã từng yêu Sài Gòn bằng những cơn “mưa” hoa dầu, giống hàng vạn nốt nhạc của bản tình ca lãng mạn phố từ trời xanh, xoay tròn trong một điệu luân vũ tuyệt mỹ, rồi thả nhẹ nhàng đậu dưới đường phố, thành một thảm nâu mê đắm, có thể làm tan chảy cả những trái tim gỗ đá.

Cây dầu còn gọi cây chò nâu, tán rộng tỏa bóng mát, theo chân người Pháp được trồng ở nhiều con phố lớn Sài Gòn, chạy dọc theo các tuyến đường Alexandre de Rhodes, Phạm Ngọc Thạch, Nguyễn Thị Minh Khai, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Lê Duẩn, Pasteur, Võ Văn Tần, Trần Quốc Thảo, Trương Định, Huyền Trân Công Chúa, Mạc Đĩnh Chi, Võ Thị Sáu, Điện Biên Phủ, Ba Tháng Hai, khu Hồ Con Rùa, công viên Tao Đàn, quảng trường Nhà thờ Đức Bà… Và hoa của cây dầu có 2 cánh mỏng xoè ra, lúc ban đầu có màu hồng phớt nhẹ, sau chuyển màu vàng nâu, nở thành từng cụm trên những cành cao vài chục mét, còn được gọi với nhiều cái tên gợi nhớ ký ức hoài niệm dễ thương: Chò nâu, hoa chong chóng, hoa chòi, hoa bông vụ, hoa xoay, hoa gió…

Có một hoài niệm tháng Sáu đẹp như một áng thơ trong tôi ngày còn bé, là lần đầu tiên được thấy hoa dầu bay. Ngày đó, tôi vừa theo ba má từ Hà Nội trở về quê Sài Gòn – TP Hồ Chí Minh, và được ba chở đi dạo một vòng trung tâm Quận Nhất. Khi đi ngang qua Nhà thờ Đức Bà và Bưu điện thành phố, ba dừng xe. Và tôi đã ngây ngất ngắm một trận mưa hoa dầu bay rợp khoảng không, cảm giác như có ai đó ở tít trên ngọn cây nắm từng vốc hoa tung thả, hàng trăm cánh hoa mang hình nốt nhạc, xoay tròn như chiếc chong chóng rơi từ từ xuống, có nhiều bông chạm lướt vai tôi rồi nhẹ nhàng đậu xuống mặt hè phố, tạo thành một bức tranh sắp đặt ngẫu hứng, rải đầy những cánh hoa màu nâu nhạt có trái quả tròn như viên bi xinh xinh màu nâu đậm, tưởng tượng như một bản nhạc khổng lồ đầy những nốt nhạc lộn xộn đang đợi một nhạc sĩ thần tiên sắp xếp lại thành một giai điệu tình ca tha thiết dạt dào…

Cảm xúc với mùa hoa dầu đầu tiên ở Sài Gòn như một dấu ấn thú vị đã theo suốt trong tôi từ ngày đó, để mỗi khi vào những khoảnh khắc chênh chao chuyển trời từ nắng khát nắng khô sang những cơn mưa lụt mưa lội, tôi lại tìm cớ đi dạo phố, cho một ngăn ký ức phố mở ra, ngước nhìn và chờ đợi những cánh hoa dầu đầu mùa nương theo làn gió ẩm hơi nước, lác đác lơ lửng xoay tròn trong không trung rồi đáp xuống chạm khẽ ngọn cỏ… Tôi nhớ thời sinh viên sau những ngày thi cuối khóa, tôi lại tha thẩn ở vườn hoa Hồ Con Rùa, đợi những cơn gió ào qua, để mê mải với hàng ngàn cánh hoa dầu bay xuống, trải thành một thảm nâu hoang ảo đẹp đến mộng mị. Mà thương làm sao cái tiếng xào xạc va vào nhau của hoa khi chúng xê dịch bởi vài ngọn gió xà thấp, như một cuộc chơi đuổi bắt duyên dáng giữa những cánh hoa trên hè phố.

2.

Mọi năm, em Hà Nội cữ tháng Sáu là bay vào, em nói, em si em tương tư hoa dầu vì anh Sài Gòn đã dụ dỗ em một lần ngắm hoa dầu bay ở trước cửa Bưu điện thành phố và vườn hoa Nhà thờ Đức Bà, nên mỗi năm tới mùa là em đứng ngồi không yên, quyết bay vào để bắt đền anh bằng những buổi lang thang phố ngắm hoa dầu bay ở từng khoảnh khắc thời gian trong ngày. Em đặc biệt ấn tượng khi ngắm hoa dầu quay cuống cuồng vội vã, cuộn mình dưới làn mưa trắng xóa, em nói thấy xót những cánh hoa mềm lả trong ướt nước, nghe thương gì đâu. Em cực kỳ thích thú khi đi dưới hai hàng cây dầu cổ thụ đường Huyền Trân Công Chúa, nghe lao xao gió trên cao vút, bỗng rào rào như một trò chơi thần tiên, từng cơn mưa hoa dầu buông thả như hàng ngàn nốt nhạc màu nâu giữa trời xanh trong vắt, đang từ từ lần lượt đáp nhẹ xuống, có vài cánh vướng vào mái tóc rơi trên vai em, anh đưa tay gỡ mà chợt bối rối xao xuyến…, cả em và hoa đều đẹp đến ngẩn ngơ.

Năm nay, Sài Gòn gặp “nàng” Covid-19, em không vào được, nhưng vẫn nhắn anh làm sao cho em được ngắm hoa dầu Sài Gòn, làm sao cho em được nhìn cảnh mưa hoa như thêu những nốt nhạc trong khoảng không mịn màng những hạt nắng vàng mơ màng… Và anh đã livestream tặng em Hà Nội cảnh hoa dầu bay trong một chiều nắng hanh heo cuối tuần ngọt ngào mà man mác buồn trước cửa Bưu điện thành phố. Cả một không gian thênh thang gió, chỉ loáng thoáng người và xe lướt qua, vài người bộ hành vội vã gấp gáp, hàng quán khép hờ cửa im lìm như có một phép lạ làm cho mọi thứ ngưng lại như hóa thạch. Chỉ có hoa dầu như đang “thống trị” tất cả, hoa dầu bay rợp trời, bay một cách phóng khoáng trong vũ điệu xoay tròn hoàn hảo, để rồi đáp nhẹ xuống những ô gạch xưa, tạo nên một khung cảnh lãng mạn đến nao lòng. Ngay cả anh, khi bắt hụt một cánh hoa dầu đang bay, bỗng dưng muốn chậm lại từng giọt thời gian, để thu giữ thêm kỷ niệm mùa hoa dầu Sài Gòn, đang dần đầy trong hộp ký ức.

Nếu Sài Gòn mà không có những hàng cây dầu cổ thụ mấy trăm năm, không có mùa hoa dầu bay cho ai thương, ai nhớ, ai tương tư, ai dỗi hờn, thì không biết sẽ cảm thấy thiếu thốn trong hoài niệm thành phố này biết bao nhiêu. Và mỗi khi hoa dầu rụng đầy phố thì lại một luyến tiếc, lại thầm hẹn một mùa hoa sau, cho thêm một lần mộng mơ trong chuỗi giai điệu tình ca bất tận của những nốt nhạc hoa dầu thả vào trời xanh.